quarta-feira, 18 de fevereiro de 2015

Memoria

memoria zer den ez dakit
sikiera gorputz atala edo gaixotasuna balitz
agian asmatuko nuke deskribatzen
ezaugarriak sintomak neurriak
lot balekioke urtaro edo sasoi bati
epe mugaren bat jarriko nioke
baina memoriak
uste dut lekukoak etsaiak
lagunak eskatzen dituela
elkar hartzea
bat etortzea nolabait...
nago memoria dela
nahitaez bihotzerreaz irensteko zerbait

ez nuke neuretzako nahi
memoriaren amil-izura kondenatutako herririk...
ni noan herrian
gauzak berez konplikatzen dira
nahigabe bezala
ez dago enkontru errazik
festa arinik ez da
hitz larria sobera eta igurtzi gutxi
lana suelto banatzen da baina ez irabazirik

ni noan herrian
erruz galdu da denbora
eta urte galduen jarioa ez du atertu oraindik:
makurra izan den denbora
bihur ote liteke denbora oparoa
eta hautsitako denbora bat inoiz berregin...
etortzekoa den aldi berri hori
iritsiko dela berma dezake inork
eta ziurtatu denok aurkituko gaituela onik

galtzailerik gabeko herri bat
gauza konplikatua da
eta irabazlerik gabekoak
are konplikatuago dirudi
ni noan herrian bere denboraren xerka
dabil jendea
eta denbora horrek beharko ditu atariak
kaleak fabrikak...
eta denboratik kanpora ezin da inor laga
denbora eta bere zuloak
denbora eta bere leihoak
denboratik kanpo ezin da inor laga
bihotzak orduan jarri eta kontaketari lotu
eta konta ahala konta
behar beste bider hasi berriz

memoria zer den ez dakit
baina gauza konplikatua dela seguru
memoria zer den xuxen ez dakit
memoria oroitzea baino gehiago da
memoria ez da orri zuri bat
ez da mendi elurtua etorkin abandonatuen
oin arrastoen esperoan
uste dut memoria akordatzea dela
eta ados jartzea ere bai
akordatuko al gara gertatu direnekin
akordatuko al gara gertatzen ari direnekin
akordatuko al gara gertatzeko daudenekin...
eta akordatzez gero
ehuneko zenbatean
eta zeinekin...

memoria akordatzea bada
ni herrira noa
baina badiot beldurra
hainbat hitzorduri
hainbat ispiluren islari
hainbat ispilu isili...
memoria akordatzea bada
memoria iratzartzea da
baina ez dakigu
ez non ez noiz ez nola oraindik
memoria akordatzea da
baina noizbait esnatuko al gara
eta nora esnatu
eta norekin...

beldurra diot memoriaren epaiari:
eta ezartzen digun kondena
berriro inon ez den herri bat osatzea balitz
nola egingo dugu
zein bidetatik...

Jose Luis Otamendi. Kapital publikoa. Susa literatura. 2014

Memoria

non sei o que é a memoria
se fose ao menos unha parte do corpo ou unha doenza
talvez lograse describir
os sinais os síntomas as medidas
se se puidese vincular a unha estación ou época
púñalle un prazo
pero a memoria
penso que pide testemuñas
inimigos compañeiros
entenderse
concordar dalgún xeito…
estou convencido de que a memoria
é algo que por forza cómpre tragar con acía.

non quixera para min
un pobo condenado ao pánico abismal da memoria…
no pobo en que eu vou
as cousas complícanse de seu
como sen querermos
non hai encontros fáciles
non hai festas lixeiras
moita palabra grave e pouco aloumiño
o traballo repártese a eito pero non os beneficios

no pobo en que eu vou
perdeuse tempo a esgalla
e aínda non estiñou o fluxo dos anos perdidos:
pode acaso o tempo que é ruín
virar tempo xeneroso
e un tempo roto refacerse algunha vez…
pode alguén garantir que vaia chegar
ese nova era que está por vir
e asegurar que a todos nos vaia encontrar ben

un pobo sen perdedores
é algo complicado
e sen gañadores
parece aínda máis complicado
no pobo en que eu vou a xente anda
á busca do seu tempo
e ese tempo necesitará portais
rúas fábricas…
e non se pode deixar a ninguén fóra do tempo
o tempo e os seus buratos
o tempo e as súas fiestras
non se pode deixar a ninguén fóra do tempo
pór en hora os corazóns e empezar a contar
e contar todo o que se poida
recomezar as veces que faga falla

non sei o que é a memoria
pero seguro que é algo complicado
non sei o que é en verdade a memoria
a memoria é máis ca recordar
a memoria non é unha páxina en branco
non é un monte nevado á espera
das pegadas dos inmigrantes desamparados
penso que a memoria é lembrar
e tamén pórse de acordo
acaso lembraremos as cousas que pasaron
acaso lembraremos as cousas que están pasando
acaso lembraremos as cousas que pasarán…
e se as lembramos
en que tanto por cento
e cales…

se a memoria é lembrar
eu vou cara ao pobo
pero teño medo
de certas citas
do reflexo de certos espellos
de certos espellos calados…
se a memoria é lembrar
a memoria é espertar
pero ignoramos
aínda onde cando como
a memoria é lembrar
pero acaso espertaremos algunha vez
e cara a onde
e con quen…

temo o veredicto da memoria
e se a condena que nos impón
fose formar de novo un pobo que non está en ningures
como faremos
por que camiño…

quinta-feira, 8 de janeiro de 2015

Bisita

Heroina larrua jotzea bezain gozoa zela
esaten zuen garai batean.

Medikuek esaten dute okerrera ez duela egin,
eguna joan eguna etorri, eta lasai hartzeko.
Hilabetea da berriro esnatu ez dela
azken ebakuntzaz geroztik.

Hala ere egunero egiten diogu bisita
Arreta Intensiboko Unitateko seigarren kutxara.
Aurreko oheko gaisoa negar batean aurkitu dugu gaur,
inor ez zaiola bisitara agertu diotso erizainari.

Hilabetea arrebaren hitzik entzun ez dugula.
Ez dut lehen bezala bizitza osoa arretik ikusten,
esaten zigun,
ez dut promesarik nahi, ez dut damurik nahi,
maitasun keinu bat besterik ez.

Amak eta biok soilik hitz egiten diogu.
Anaiak lehen ez zion gauza handirik esaten,
orain ez da agertu ere egiten.
Aita atean geratzen da, isilik.

Ez dut gauez lorik egiten, esaten zigun arrebak,
beldur diot loak hartzeari, beldur amesgaiztoei.
Orratzek min egiten didate eta hotz naiz,
hotza zabaltzen dit sueroak zainetan zehar.
Gorputz ustel honi ihes egingo banio.

Bitartean heldu eskutik, eskatzen zigun,
ez dut promesarik nahi, ez dut damurik nahi,
maitasun keinu bat besterik ez.

Kirmen Uribe. Bitartean heldu eskutik. Susa. 2001


Visita

A heroína é tan doce como petar,
dicía ela outrora.

Os médicos din que a peor non foi,
un día e outro, e para o tomarmos con calma.
Hai un mes que non esperta
desde a última operación.

Mesmo así, visitámola acotío
no sexto box da Unidade de Coidados Intensivos.
Hoxe ao entrar encontramos o doente da cama de en fronte chorando,
dille á enfermeira que ninguén apareceu a visitalo.

Hai un mes que non lle ouvimos unha palabra á miña irmá.
Non vexo coma antes toda a vida por diante,
dicíanos,
non quero promesas, non quero arrepentimentos,
nada máis un xesto de amor.

Xa só lle falamos miña nai e mais eu.
Antes meu irmán non dicía gran cousa,
agora nin sequera aparece.
Meu pai queda na porta, en silencio.

Polas noites non durmo, dicíanos miña irmá,
teño medo de prender no sono, medo dos pesadelos.
As agullas fanme mal e teño frío,
o soro difunde o frío polas veas.
Se puidese fuxir deste corpo podre.

Namentres, cólleme da man, pedíanos,
non quero promesas, non quero arrepentimentos,
nada máis un xesto de amor.